พัฒนาการทางด้านการเมืองการปกครองของสุโขทัย
1. ความเจริญด้านการเมืองการปกครองของอาณาจักรสุโขทัย แบ่งเป็น 2 ระยะ
การปกครองสุโขทัยตอนต้น พ.ศ. 1792-1841 อยู่ในรัชสมัย รัชกาลที่ 1-3 มีลักษณะสำคัญ ดังนี้
- พระมหากษัตริย์ทรงมีฐานะเป็นผู้ปกครองสูงสุด
- พระมหากษัตริย์ทรงมีความสัมพันธ์กับราษฎรเสมือนบิดากับบุตร
- ลักษณะการปกครองระบบครอบครัวลดหลั่นกันเป็นชั้นๆ มีการจัดการระบบการปกครองให้ครัวเรือนหลายครัวเรือนรวมกันเป็นบ้าน
- พระมหากษัตริย์ทรงยึดหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาในการบริหารบ้านเมือง ชักชวนให้ประชาชนปฏิบัติธรรมเพื่อที่จะสามารถอยู่ร่วมกันอย่างผาสุก
2. การปกครองสมัยสุโขทัยตอนปลาย พ.ศ. 1841-1981
หลังจากพ่อขุนรามคำแหงมหาราชเสด็จสวรรคต อาณาจักรก็เริ่มระส่ำระส่าย พญาเลอไท ไม่อาจรักษาความมั่นคงไว้ได้ เมืองหลายเมืองแยกตัวเป็นอิสระ
กฎหมายของสุโขทัย คือ กฎหมายสี่บท และลักษณะความสัมพันธ์กับต่างประเทศเป็นแบบสัมพันธไมตรี การจัดหัวเมืองแบบกำแพงสามชั้น คือ เมืองหลวงอยู่ตรงกลางแล้วล้อมรอบด้วยกำแพงสามชั้น ชั้นที่ 1 เมืองลูกหลวง มี 4 เมือง คือ ศรีสัชนาลัย (เป็นเมืองลูกหลวงที่สำคัญที่สุด) เมืองสระหลวง เมืองนครชุม เมืองสองแคว ชั้นที่ 2 เมืองพระยามหานคร เป็นหัวเมืองชั้นนอกที่ทั้งกษัตริย์และประชาชนเป็นคนไทยที่ยอมสวามิภักดิ์กับสุโขทัย ชั้นที่ 3 เมืองประเทศราชที่ทั้งเจ้าเมือง และประชาชนเป็นชาวต่างชาติที่ยอมสวามิภักดิ์กับสุโขทัย
การเสื่อมอำนาจของสุโขทัย
การเสื่อมอำนาจของสุโขทัย มีสาเหตุหลัก 4 ประการ คือ
1. ความเหินห่างระหว่างพระมหากษัตริย์และราษฎร เนื่องจากประชาชนในอาณาจักรมีมากขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครอง ฐานะกษัตริย์เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่เคยเป็นบิดามาเป็นพะมหากษัตริย์ผู้ทรงธรรม ทำให้เกิดความห่างเหินในความสัมพันธ์เพิ่มมากขึ้น
2. ความย่อหย่อนทางด้านทหาร เนื่องจากบ้านเมืองสงบเรียบร้อย ประชาชนจึงอยู่อย่างร่มเย็น จึงละเลยด้านการทหารกองทัพเกิดความย่อหย่อนเป็นโอกาสให้บรรดาเมืองน้อยใหญ่แข็งข้อไม่ขึ้นกับสุโขทัย
3. การถูกตัดเส้นทางเศรษฐกิจ เมืองเมาะตะมะ เป็นเมืองท่าในการขนส่งสินค้า ต่อมาได้ตั้งตัวและแยกตัวอิสระไม่ขึ้นกับสุโขทัย ทำให้เส้นทางสุโขทัยถูกตัดขาด
4. การแตกแยกภายในเนื่องจากการแก่งแย่งชิงอำนาจกัน ก่อให้เกิดจลาจลถึงขึ้นต้องยกกำลังทหารเข้าปราบปรามในตอนปลายรัชสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 2 ต่อมาเกิดการแตกแยกอย่างรุนแรงในพระราชวงศ์ จนสิ้นรัชสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ 4 สุโขทัยถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาอย่างถาวร
ประวัติศาสตร์
ชาญวิทย์ ปรีชาพาณิชพัฒนา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น