สมัยธนบุรี-รัตนโกสินทร์
สภาพสังคมไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นส่วนใหญ่มีลักษณะโครงสร้างไม่แตกต่างจากสมัยอยุธยาและธนบุรี องค์ประกอบของสังคมไทยประกอบด้วยสถาบันต่างๆ ได้แก่ สถาบันพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ ขุนนาง ข้าราชการ ไพร่ และทาส
ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น การทำนุบำรุงและฟื้นฟูทางด้านศิลปวัฒนธรรมได้ดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่รัชกาลที่ 1 จนถึงรัชกาลที่ 3 และการทำนุบำรุงก็กระทำโดยวิธีรักษารูปแบบเดิมไว้ตั้งแต่สมัยอยุธยา แต่ในขณะเดียวกันก็เพิ่มเติมสิ่งใหม่ๆ ผสมผสานเข้าไปด้วย ทำให้ศิลปวัฒนธรรมของไทยในยุคนี้เจริญรุ่งเรืองมากสินทร์ตอนต้น (พ.ศ.๒๓๒๕-๒๔๓๕)
ศิลปวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่สะท้อนความเจริญของบ้านเมือง ดังนั้นจึงเป็นสิ่งที่ผู้นำทุกยุคทุกสัยให้ความสำคัญ ส่งเสริม และสนับสนุน ศิลปวัฒนธรรมสมัยรัตนโกสินทร์แบ่งได้เป็นประเภทใหญ่ ๆ 4 ประเภท คือ สถาปัตยกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม และวรรณกรรม
1. สถาปัตยกรรม
สถาปัตยกรรมส่วนใหญ่ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ได้รั้บแบบอย่างมาจากสมัยอยุธยาตอนปลาย เช่น วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) มีลักษณะคล้ายคลึงกับวัดพระศรีสรรเพชญในสมัยอยุธยา
สมัยรัชกาลที่ 1 มีการสร้างและบูรณะวัดเป็นจำนวนมาก
สมัยรัชกาลที่ 3 ทรงมีพระราชนิยมแบบจีน เกิดสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างไทยกับจีน เช่น วัดยานนาวา เป็นต้น
เมื่อมาถึงสมัยรัชากาลที่ 4 ไทยได้รับอิทธิพลจากตะวันตก สถาปัตยกรรมจึงมีรูปแบบที่ได้รับอิทธิพลจากตะวันตก เช่น
พระราชวังสราญรมย์ ที่กรุงเทพ ฯ สร้างสมัยรัชกาลที่ 4
พระที่นั่งอนันตสมาคม ที่กรุงเทพ ฯ สร้างสมัยรัชกาลที่ 5
พระราชวังสนามจันทร์ ที่จังหวัดนครปฐม สร้างสมัยรัชกาลที่ 6
2. ประติมากรรม
งานประติมากรรมของไทยตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น มักเป็นพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ไม่นิยมปั้นรูปมนุษย์แบบสมจริง จนกระทั่งได้รับอิทธิพลมาจากอารยธรรมตะวันตก จึงเริ่มมีประติมากรรมรูปมนุษย์ตามแบบของจริงมากขึ้น ส่วนใหญ่เป็นรูปปั้นของกษัตริย์ และบุคคลสำคัญ เช่น อนุสาวรีย์ต่าง ๆ เป็นต้น
3. จิตรกรรม
จิตรกรรม คือ ศิลปะการวาดภาพ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นมักเป็นจิตรกรรมที่เกี่ยวกับพุทธประวัติ ชาดก หรือภาพในวรรณคดีเรื่อง รามเกียรติ์ เป็นต้น
ซึ่งส่วนใหญ่เขียนเป็นจิตรกรรมฝาผนังโบสถ์ สำหรับจิตรกรรมของชาวบ้านทั่วไปมักจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับพุทธประวัติและชาดกเช่นกัน แต่มักสอดคแทรกเรื่องราวของวิถีชีวิตลงไปด้วย ซึ่งสามารถพบจิตรกรรมประเภทนี้ได้ทั่วไป
สมัยรัชกาลที่ 3 มีการรับอิทธิพลของศิลปะจีนอย่างมาก ส่วนสมัยรัชกาลที่ 4 ได้รับอิทธิพลของตะวันตก ซึ่งจะเป็นภาพที่สมจริงคือ มี 3 มิติ ศิลปินที่สำคัญในสมัยนี้ คือ ขรัว อินโข่ง ส่วนศิลปินที่มีความสำคัญในสมัยรัชกาลที่ 5 คือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งอิทธิพลของตะวันตกยังส่งผลต่อจิตรกรรมไทยจนถึงปัจจุบัน
4. วรรณกรรม
วรรณกรรมได้รับอิทธิพลจากชาติตะวันตกอย่างชัดเจน มีหลากหลายแนวทั้ง นวนิยาย เรื่องสั้น งานแปล สารคดี
ประวัติศาสตร์
ชาญวิทย์ ปรีชาพาณิชพัฒนา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น